Szlak osiedli robotniczych to trasa zawierająca trzy całkowicie od siebie odmienne osiedla, będące swego rodzaju pomnikami historii.
Pierwsze z nich to unikatowy zespół 16 budynków, posiadających bardzo rzadki na Górnym Śląsku kamienny parter i murowane piętro. Kolonię tę wybudowano w 1867 roku dla górników kopalni „Gottessegen” („Wirek”). W ostatnich latach budynki zostały gruntownie odrestaurowane, by oddać atmosferę prawdziwej kolonii robotniczej.
Kolejne wspaniałe osiedle znajduje się na Giszowcu. Jest to niezwykle rzadka na skalę europejską kolonia górnicza kopalni „Giesche” o niepowtarzalnym klimacie miasta-ogrodu. Zaprojektowana została w latach 1906-1910 przez niemieckich architektów Emila i Georga Zillmannów. Do naszych czasów zachowało się jedynie kilka kwartałów domów mieszkalnych m.in. dawna karczma i budynek nadleśnictwa. Osiedle stanowi tło wielu filmów o Śląsku, m.in. „Paciorki jednego różańca” K. Kutza.
Ostatnim, niezwykle pięknym miejscem jest Osiedle Nikiszowiec, będące projektem kuzynów Zillmannów, stworzonego dla pracowników kopalni „Giesche”. Kolonię tę wybudowano w latach 1908-1915. Tworzy ją dziewięć zwartych kwartałów budynków, połączonych charakterystycznymi przewiązkami oraz kościół parafialny św. Anny z 1927 roku. Osiedle stanowi tło wielu filmów o Górnym Śląsku m.in. „Sól ziemi czarnej” K. Kutza oraz uznanej książki M. Szejnert „Czarny ogród”.