slaskie.travel
Zabudowania dawnej kopalni węgla kamiennego - Szyb „Prezydent” w Chorzowie zaliczają się do najważniejszych zabytków architektury i techniki górniczej na Górnym Śląsku. Ewenementem na skalę europejską jest wieża wyciągowa, zbudowana w unikatowej technologii żelbetowej w latach 30. ubiegłego stulecia. Obok wieży zachowały się liczne budynki kopalniane, których część zagospodarował kompleks gastronomiczno-hotelowy „Sztygarka”.
Chorzów, tak jak sąsiednie Katowice czy Zabrze, rozwinął się w jedno z największych miast Górnego Śląska głównie dzięki kopalniom węgla kamiennego i hutom żelaza. Początki tych gałęzi przemysłu w okolicach wsi Chorzów miały miejsce pod koniec XVIII wieku. Pomnika w centrum miasta doczekał się szczególnie przedsiębiorczy hrabia, Fryderyk Wilhelm von Reden – Pruski Minister Przemysłu, który położył tutaj podwaliny zarówno pod górnictwo węglowe, jak i hutnictwo żelaza. Po zakończeniu poszukiwań węgla kamiennego przez państwo pruskie, wydrążono pierwszy szyb górniczy, „Wilhelm”, o głębokości 11 m. Dwa lata później uruchomiono wydobycie węgla w szybie „Pelagia”. W 1791 roku połączono obydwa szyby z działającą, prywatną kopalnią węgla kamiennego „Prinz Carl von Hessen”, która zmieniła nazwę na „Koenigsgrube”, czyli państwową kopalnię „Król”. Miała ona współdecydować o obliczu miasta przez następne 200 lat!
W 1922 roku, w wyniku polsko-niemieckiego podziału Śląska, teren obecnego miasta Chorzowa został przyłączony do odrodzonej Polski. Kopalnia „Król” stała się wówczas własnością polsko-francuskiego przedsiębiorstwa ,,Skarboferm”. W 1937 roku zakład został podzielony na dwie kopalnie: „Prezydent” i „Barbara–Wyzwolenie”. Obydwie, podlegając licznym przekształceniom, wydobywały węgiel do końca ubiegłego wieku. Wspaniałą pozostałością są zabudowania przemysłowe znajdujące się na terenie wyznaczonym ulicami Piotra Skargi i Tadeusza Kościuszki.
Najefektowniejszym i najcenniejszym obiektem jest wieża wyciągowa dawnego szybu „Prezydent”, który swą nazwę zawdzięczał ówczesnemu prezydentowi Polski, Ignacemu Mościckiemu. Zbudowano ją w 1933 roku według projektu inżyniera Ryszarda Heilemana z Katowic. Początkowo szyb nazywał się „Święty Jacek”; w 1937 roku całą kopalnię przemianowano na „Prezydent”, a szyb otrzymał nazwę „Prezydent Mościcki”. Niezwykła jest konstrukcja wieży – zastrzałowa, żelbetowa. Liczy 42 m wysokości i posiada dwa koła linowe o średnicy 5,5 m. Za pomocą dwóch skibów (zbiorników wyciągowych) o pojemności 10 ton każdy, mogła ona wydobywać około 500 ton węgla na godzinę! Obok szybu "Prezydent" zachowała się także m.in. historyczna brama wjazdowa, dawne budynki straży pożarnej, domu sztygarów, kasyna, skraplarni powietrza, łaźni, maszynowni i nadszybia szybu „Erbreich I” (później „Wojciech”) oraz maszynowni szybu „Erbreich II”. Kilka z tych obiektów zrewitalizowano, tworząc kompleks hotelowo-gastronomiczny „Sztygarka”. Znajdziemy w nim m.in. pensjonat, restaurację i kawiarnię oraz SPA. Kompleks „Sztygarka” kusi także imprezami kulturalnymi.
