Barbara święta o górnikach pamięta

Tradycja obchodów tego wyjątkowego święta, które celebrują nie tylko górnicy, ale i hutnicy, marynarze, rybacy, kamieniarze i więźniowie narodziła się na ziemiach polskich w XVIII w. – właśnie tutaj, w samy sercu Szlaku Zabytków Techniki – pierwsze uroczystości zaczęto organizować w okręgu wydobycia rud ołowiowo-srebrowych w Tarnowskich Górach.  Dziś Zabytkowa Kopalnia Srebra i Sztolnia Czarnego Pstrąga są jedną z perełek Szlaku, nieustannie ciesząc się zainteresowaniem turystów.

W ciągu przeszło 160 lat święto przeszło ewolucję – od święta mocno kościelnego, stało się obchodami społecznymi, kulturowymi, ważnymi dla całych społeczności, a przede wszystkim nasiąknęło śląskim folklorem.  Jego ważnym elementem był przemarsz 04 grudnia orkiestr dętych, które nad ranem defilowały pod oknami familoków i górniczych osiedli.  Jednym z najbardziej rozpoznawalnych tego typu pochodów w Polsce, jest parada przechodząca co roku przez katowickie osiedle robotnicze Nikiszowiec.

Osiedle powstało w latach 1908–1919 z inicjatywy koncernu górniczo-hutniczego Georg von Giesches Erben, jako osiedle robotnicze dla górników pracujących dla kopalni Giesche. W 1978 Nikiszowiec wpisano do rejestru zabytków i jest objęty ochroną prawną. Dziś każdy, kto chce zobaczyć i poczuć koloryt Śląska udaje się właśnie tam. Zwarta, jednolita, ale urokliwa zabudowa, stanowiąca cały kompleks budynków (na osiedlu m.in. znajdowały się kiedyś: sklepy, kościół, restauracje, posterunek policji, powstał szpital, ochronka dla dzieci oraz oczyszczalnia ścieków, etc.) wykonana w jednolitym stylu z surowej, czerwonej cegły  stanowi o unikalnym charakterze osiedla.

W 2018 roku tradycyjne święto górników dzięki staraniom Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu zostało wpisane na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, jako wydarzenie nie tylko religijne, ale zawodowe, rodzinne i społeczne, co ma na celu ochronę i ocalenie barbórkowych tradycji.

Każde Święto rozpoczynało się  również  uroczystą Mszą, niekiedy odprawianą na terenie kopalni przy figurze św. Barbary. Od zawsze Barbórkę trzeba było świętować hucznie – by zapewnić sobie pomyślność na cały przyszły rok, w myśl przysłowia kto w Barbórkę nie pije tego gruba zabije. Odbywały się więc w tym czasie biesiady i tzw. Karczmy.

Barbórka to dziś najlepsza okazja by poznać z czym wiąże się praca na kopalni. Każdy, kto chciałby zasmakować w prawdziwej górniczej przygodzie i zobaczyć jak wygląda praca górników może wziąć udział w jedynej takiej atrakcji turystycznej, jaką oferuje kopalnia Guido w Zabrzu – Górniczej szychcie. (jest również dostępna wersja dla dzieci pn. Barbórkowa Szychta). A dla wszystkich, którzy chcą poznać koloryt tego święta czekają tegoroczne obchody Barbórki na Szlaku Zabytków Techniki w następujących obiektach:

Sztolnia Królowa Luiza zaprasza na 3-dniowy festiwal pod nazwą Barbórkowelove, podczas którego oprócz jarmarku ze śląskimi i nie tylko specjałami odbędzie się: biesiada i pokaz tańców, warsztaty dla dzieci i nie tylko (obowiązują zapisy), pokaz wycinania lodowej figury św. Barbary, pokaz filmowy i świetna muzyka – wystąpią m.in. Roksana Węgiel, Vito Bambino, Kapela Feadków, szczegóły: https://muzeumgornictwa.pl/aktualnosci/384-jarmark-barborkowelove

W Rybniku, by tradycji Dnia Górnika stała się zadość Barbórka obchodzona będzie również w Zabytkowej Kopalni Ignacy. 3 grudnia zagra tam górnicza orkiestra dęta „Marcel”. Trzon zespołu stanowią pracownicy KWK Marcel w Radlinie. Organizatorzy zapraszają szczególnie dzieci, na które czekają kreatywne warsztaty barbórkowe. 

Szczegóły: https://www.kopalniaignacy.pl/wydarzenia/barborka-na-ignacym/

W Dąbrowie Górniczej miejskie obchody Barbórki to również wiele atrakcji w Muzeum Sztygarka, – górnicza fotobudka, warsztaty, prezentacja strojów górniczych, czapek i akcesoriów i najważniejsze – bezpłatne zwiedzanie Kopalni Ćwiczebnej, będącej kolejnym górniczym obiektem na Szlaku.

Z okazji Barbórki, również Muzeum Śląskie przygotowało szereg atrakcji. Muzeum zaprasza m.in.  na oprowadzanie z przewodnikiem podczas którego będzie możliwość powspominania Kopalni Węgla Kamiennego Katowice i dowiedzenia się, jaki wpływ kopalnia miała na rozwój miasta. Przy ładnej pogodzie przewidziano wjazd na 40-metrową wieżę widokową.

Szczegóły: http://bilety.muzeumslaskie.pl/rezerwacja/termin.html?idw=167&data=2021-12-04