O OBIEKCIE
Zabytkowe Osiedle Patronackie kopalni „Dębieńsko” – Familoki to jedna z najpiękniejszych i najlepiej zachowanych kolonii tego typu. Obejmujące ulice Szkolną, Wolności, Słowackiego, Hallera, Kombatantów i Mickiewicza zajmuje obszar 15 ha i jest tym samym największym zachowanym obszarem familoków na Śląsku, wpisanym do rejestru zabytków w 1995r. Osiedle tworzą 84 jedno – i dwukondygnacyjne budynki, murowane z czerwonej cegły z elementami ornamentów z białej cegły glazurowanej, elementami „muru pruskiego”, fragmentami gładkich piaskowych tynków i innymi zdobieniami elewacji.
RYS HISTORYCZNY
Budowę osiedla zainicjował koncern Zjednoczone Huty Królewska i Laura, będący w posiadaniu kopalni „Dębieńsko” w Czerwionce (powiat rybnicki). Realizacja przedsięwzięcia była konieczna, gdyż do pracy w zakładzie stale poszukiwano nowych robotników, w tym górników oraz pracowników niższego i wyższego dozoru. Osiedle powstawało etapowo w latach 1898–1916. Do Czerwionki zaczęli przybywać nowi mieszkańcy, a wieś dzięki nowej dzielnicy nabrała charakteru miejskiego. Kompleks zaprojektował mistrz budowlany Stork z Czerwionki, etatowo pracujący dla koncernu.
Najcenniejsza część obejmuje obszar 15 ha. Zabudowę tworzą 84 budynki jedno- i dwukondygnacyjne, murowane z czerwonej cegły glazurowanej, elementami „muru pruskiego”, fragmentami gładkich piaskowych tynków i innymi wyróżniającymi się zdobieniami elewacji. Wejścia do budynków umiejscowiono od strony podwórza lub z boków. Poszczególne familoki mieściły 4, 6 lub 8 mieszkań, składających się z kuchni i pokoju lub kuchni i 2 pokojów. Mieszkania robotnicze w zależności od standardów zajmowały od 40 do 70 m kw. Mieszkania urzędnicze były większe. Budynki posiadały nowoczesną infrastrukturę. Wyposażone były w piece kaflowe, wodociąg i prąd elektryczny z sieci kopalnianej, lokalny system kanalizacji. Przy każdym budynku mieszkalnym zrealizowano budynki gospodarcze dla drobnej hodowli zwierząt. Zespoły budynków gospodarczych mieściły również ubikacje lokatorów. Pojedyncze rodzinne ogródki gospodarcze posiadały powierzchnię około 250 m2 każdy. Ogółem w całym zespole dawnej kolonii ogródki zajmowały powierzchnię około 6,7 ha – prawie 50% powierzchni całego dawnego zespołu.
Osiedle patronackie w Czerwionce, jak na swoje czasy, było nowoczesne, kompleksowe i samowystarczalne - znajdowało się w nim wszystko, co potrzebne pracownikowi do życia: kościół, szkoła, sklep, pralnia, suszarnia, magiel, piekarnia i lokal mieszkaniowy. Każdy z budynków miał własne podwórze, ogródek warzywny o wielkości ok. 150 m kw. z kilkoma zasadzonymi już drzewami owocowymi. Dla urozmaicenia wyglądu osiedla, założono ogródki kwiatowe i zieleńce, służące jako skwery oraz place zabaw dla dzieci. Ulice obsadzono licznie drzewami.
Źródło: R. Ratajczak, S. Zarzycka (red.), Tradycja rodowita!, Czerwionka-Leszczyny, s. 15.
NAGRODY I WYRÓŻNIENIA
GŁÓWNE ATRAKCJE
WYSTAWY STAŁE
IMPREZY STAŁE
OFERTA EDUKACYJNA
OFERTA KOMERCYJNA / KULTURALNA
UDOGODNIENIA DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH: WC / miejsce parkingowe (wydzielona koperta) / podjazdy dla wózków inwalidzkich wewnątrz obiektu i możliwość poruszania się na wózku wewnątrz obiektu / zewnętrzny pionowy podnośnik hydrauliczny (wymiary 2m x 1,6m, udźwig 385kg)
UDOGODNIENIA DLA DZIECI: plac zabaw
WI-FI: tak
ZAKAZ PALENIA: nie
WC: tak
CZAS ZWIEDZANIA: 1-2 h
JĘZYKI: polski / angielski
ZWIERZĘTA: tak
PARKING: tak/bezpłatny
GASTRONOMIA: nie
SKLEP: tak/z pamiątkami
ATRAKCJE DODATKOWE: plac zabaw
MOŻLIWOŚĆ NOCLEGU: tak/w pobliżu
DNI I GODZINY OTWARCIA: Osiedle jest obiektem ogólnodostępnym, otwartym dla turystów. Godziny otwarcia Centrum Informacji Turystycznej znajdują się na stronie: www.familoki.com.pl
CENNIK: http://familoki.com.pl/nasze-gadzety/, http://familoki.com.pl/sample-page/zwiedzanie/
PŁATNOŚCI: wstęp bezpłatny / gotówka
POTRZEBNA REZERWACJA: dla grup
USŁUGI DODATOWE: przewodnik za opłatą
1:09 - Czerwionka-Leszczyny, Familoki